Chazarowie

               Chazarowie to ludy koczownicze tworzące państwo w wiekach VII-X między Wołgą i Donem, Morzem Czarnym i Kaspijskim. Panowała tam tolerancja religijna i pokojowe współistnienie pogan, wyznawców islamu, chrześcijaństwa i judaizmu. Na przełomie VIII i IX wieku władca zwany kaganem lub chaganem stał się wyznawcą judaizmu. Legenda głosi, że ów kagan zraził się do pogaństwa i urządził dysputę religijną, by duchowni chrześcijańscy, muzułmańscy i rabini przekonali go do swojej religii. W czasie tej gorącej wymiany argumentów zauważył, że wszelkie spory chrześcijan i muzułmanów odwołują się do rozstrzygnięć wywodzących się z judaizmu. Doszedł do wniosku, że judaizm jest najstarszą i najdoskonalszą religią. Wraz z około czterema tysiącami najważniejszych osób w państwie przeszedł na judaizm. Z czasem judaizm zyskał swoich wyznawców na wsiach i w miasteczkach, chociaż wojsko wyznawało głównie islam. Od tego czasu władcą Chazarów mógł być tylko wyznawca judaizmu. Wyprawa wojenna na wschód księcia Światosława z Rusi Kijowskiej w X wieku położyła kres państwu Chazarów. Część kupców i uczonych znalazła miejsce w Europie. Dawniej historycy utrzymywali, że początki osadnictwo żydowskiego w Polsce, to w istocie Chazarowie. Do dziś na stronach polskiego internetu antysemici mówią o chazarach niszczących Polskę.